Dylematy współczesnego ojca - łączenie ról zawodowych i rodzinnych

Co oznacza bycie ojcem? Każdy tata musi odpowiedzieć sam na to pytanie. Jak pokazują badania, polscy ojcowie kojarzą ojcostwo z odpowiedzialnością, wychowywaniem, poświęceniem, nauką cierpliwości, dorastaniem, zwiększeniem obowiązków, zmianą stylu życia. To oznacza, że chcą się angażować i angażują się w życie rodzin i wychowanie dzieci. Te same badania ujawniają, że bycie ojcem to także oznacza: radość, rozpieszczanie dziecka, dbanie o nie, posiadanie czasu dla dziecka (Dzwonkowska-Goduła, 2015).

Rola ojca w wychowaniu dziecka

Jak ważny dla dziecka jest tata? Ojciec kojarzy się dziecku z jakąś formą radości, czy to z wesołą zabawą, wspólnym igraniem, hasaniem bez ograniczeń, czy to z różnymi gratyfikacjami, jakimi ojciec może obdarzać swoje dzieci w okresie ich dorastania. Wiemy, że satysfakcjonujące kontakty z tatą kształtują otwartą postawę, wyzwalają radość życia, wspierają ogólny rozwój dziecka (Dąbrowska, 2003). Badania pokazują bliską więź ojca z dziećmi z punktu widzenia samych dzieci już na początku rozwoju dziecka. „Noworodki, które spędzają dużo czasu z ojcem, przejawiają bardziej rozwinięte społecznie i odkrywcze zachowania w porównaniu z tymi, które pozbawione były takiego kontaktu” (Włodarczyk, 2014). Według ekspertów, jeśli tata aktywnie uczestniczy w pielęgnacji niemowlaka, to mogą one być w przyszłości bardziej samodzielne i niezależne. Ojcowie w badaniach podkreślali, że umiejętność zajmowania się dzieckiem nie jest przypisana wyłącznie kobiecie i mężczyzna poradziłby sobie z opieką nad dzieckiem równie dobrze, jak matka, gdyby to on został z nim w domu. Kobiety są sprawniejsze w czynnościach pielęgnacyjnych, tylko jeśli poświęcają na to więcej czasu niż mężczyźni. Nie ma według nich takich cech, które powodują, że to właśnie matka jest lepszym opiekunem (Dzwonkowska-Godula, 2011).

Ojcostwo a praca zarobkowa

Odwieczna rola nieobecnego ojca, którego funkcją rodzinną jest zarabianie na utrzymanie rodziny uległa znaczącym przemianom. Wymusiła je przede wszystkim zawodowa praca kobiet. Przekłada się to na wytworzenie się nowego modelu ojcostwa, w którym ojciec bierze aktywny udział w opiece i wychowaniu dzieci i przejmuje część obowiązków domowych, co przyniosło wiele korzyści przede wszystkim dzieciom. Jednocześnie, wzmożone oczekiwania i potrzeby wymuszają wzmożoną pracę zarobkową współczesnych rodziców (Dąbrowska, 2003).

Rozwój kariery mężczyzny a ojcostwo

Mężczyźni odczuwają presję związaną ze spełnianiem oczekiwań rynku pracy, koniecznością koncentrowania się na zadaniach zawodowych. W powiązaniu z oczekiwaniami rodziny wywołuje to konflikt wewnętrzny, odczuwanie napięcia pomiędzy chęcią rozwijania bliskich relacji z dziećmi a potrzebą osiągania sukcesów zawodowych (Kwiatkowska & Nowakowska, 2006). Współczesny ojciec musi radzić sobie z realizacją swojej nowej roli i pracą. Jak to zrobić? Ken Canfield, autor wielu książek na temat ojcostwa, radzi przystopować z karierą, rozmawiać z szefami, ustalać elastyczne godziny pracy, jeśli dziecko potrzebuje przez jakiś czas dodatkowej opieki. Firma przyjazna ojcom nie tylko zyskuje dobry wizerunek. Pracownicy będą rzadziej nieobecni w pracy i bardziej efektywni, bo odejdzie im np. stres związany z tym, jak połączyć rolę ojca i pracownika.

Praca zawodowa ojca nie musi być tylko ograniczeniem. Dobrze jest, gdy dzieci wiedzą, czym poza domem zajmują się ich rodzice, a zwłaszcza ojcowie, a lubiana praca zawodowa stwarza mężczyznom szansę na bardziej dojrzałe ojcostwo. Znaczenie ma także pozycja zawodowa, co potwierdzają badania, wskazujące na znacznie lepsze ustosunkowanie się dzieci wobec ojców o stabilnej pozycji zawodowej (Dąbrowska, 2003).

Źródło: Kwiatkowska, A., & Nowakowska, A. (2006). Mężczyzna polski. Psychospołeczne czynnik warunkujące pełnienie ról zawodowych i rodzinnych. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Bibliografia:

Dąbrowska, Z. (2003). Ojcostwo jako wartość. Studium empiryczne. Małżeństwo i Rodzina, 8. Retrieved from http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/58-maestwo-i-rodzina/664-ojcostwo-jako-wartosc-studium-empiryczne.html

Dzwonkowska-Godula, K. (2011). Ojcostwo jako instytucja i doświadczenie w świetle wypowiedzi młodych wykształconych ojców. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 39, 111–127.

Dzwonkowska-Goduła, K. (2015). Traddycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce.

Kwiatkowska, A., & Nowakowska, A. (2006). Mężczyzna polski. Psychospołeczne czynnik warunkujące pełnienie ról zawodowych i rodzinnych. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku.

Włodarczyk. (2014). Być tatą. Wyniki badania polskich ojców 1 , 2, 13(3), 94–138.

https://www.karieramanagera.pl/planowanie-kariery/awans-i-zmiany/trudna-kariera-ojca dostęp: 22.06.2020