Bezpieczne miejsce pracy – obowiązki i zalecenia dla pracodawcy

By zachować bezpieczeństwo w miejscu pracy, należy stosować się do wielu zaleceń. Będąc pracownikiem, warto wiedzieć, jakie środki bezpieczeństwa musi zapewnić pracodawca i przed czym powinien on chronić swoich pracowników. Jak dzielone są czynniki niebezpieczne w pracy i czy pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać stresowi oraz wypaleniu zawodowemu swoich pracowników? Na pytania te odpowiadamy poniżej.

Czynniki niebezpieczne w pracy – co to takiego?

Czynniki niebezpieczne występują obok czynników szkodliwych i uciążliwych – prawo definiuje je w trosce o dobro pracowników. Dzięki temu można dokładniej określić, na jakie ryzyko narażony jest pracownik podejmujący pracę w danym miejscu.

• Czynniki niebezpieczne to takie, których oddziaływanie może prowadzić do urazu, natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia pracownika, a nawet do śmierci.
• Oddziaływanie czynników szkodliwych może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pracownika i jest rozłożone w czasie.
• Czynniki uciążliwe nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla pracownika, jednak mogą utrudniać pracę i obniżać wydajność.

Podział czynników niebezpiecznych w pracy

Czynniki występujące w pracy, w zależności od charakteru, dzielone są na cztery rodzaje. Należy je poznać, by móc skutecznie zabezpieczać przed nimi pracowników.

Czynniki fizyczne występujące w środowisku pracy

Czynniki fizyczne z grupy szkodliwych i uciążliwych mają związek z nadmiernym oświetleniem, temperaturą i wilgotnością powietrza, hałasem czy wibracjami. Ryzyko mogą wywoływać też jonizacja powietrza, promieniowanie jonizujące, a także inne promieniowania: podczerwone, ultrafioletowe, nadfioletowe, elektromagnetyczne czy laserowe. Pracodawca powinien ograniczyć też zmiany ciśnienia oraz zabezpieczyć pracowników przed narażeniem na wpływ pola elektrostatycznego i elektromagnetycznego.

Wpływ na bezpieczeństwo pracowników mają jednak również działające maszyny, ich ruchome elementy czy poruszające się w nich produkty. Trzeba dołożyć też starań, by odpowiednio zabezpieczyć każde miejsce pracy – należy zwrócić uwagę na jego położenie względem podłoża i możliwość upadku; ostre krawędzie powinny zostać w miarę możliwości zabezpieczone.

Czynniki chemiczne występujące w środowisku pracy

Czynniki chemiczne mogą oddziaływać na organizm w różny sposób. Wyróżnia się działania toksyczne, uczulające, drażniące, mutagenne, rakotwórcze oraz działające szkodliwie na funkcje rozrodcze. Chemiczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe mogą przedostawać się do organizmu przez drogi oddechowe oraz przewód pokarmowy, a także skórę i śluzówki. Dlatego w miejscach pracy, w których jest się narażonym na ich działanie, należy stosować odpowiednią odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej określone przez producenta danego produktu.

Obowiązkiem pracodawcy zlecającego pracę z chemikaliami jest czytelne i zrozumiałe oznaczenie ich opakowań oraz prowadzenie wykazu stosowanych w zakładzie pracy mieszanin chemicznych. W przypadku każdego preparatu chemicznego pracodawca musi posiadać aktualną kartę charakterystyki. Konieczne jest też stosowanie opakowań zabezpieczających. Szczególnie dotyczy to czynników rakotwórczych i mutagennych – pracodawca ma obowiązek poinformować o ich wykorzystaniu odpowiedniego inspektora sanitarnego oraz inspektora pracy niezwłocznie po rozpoczęciu działalności. Corocznie, do 15 stycznia, pracodawca musi też składać pisemną informację o stosowanych w zakładzie pracy substancjach, mieszaninach, procesach technologicznych lub czynnikach rakotwórczych.

Jeśli pracodawca zauważy u pracownika zmianę jego zdrowia, która może być spowodowana czynnikami chemicznymi, ma również obowiązek skierować go na badania profilaktyczne.

Czynniki biologiczne występujące w środowisku pracy

Stanowią je wszelkie drobnoustroje, jednostki bezkomórkowe, pasożyty i hodowle komórkowe, które mogą zagrażać zdrowiu pracownika. Szczególnie narażeni na kontakt z czynnikami biologicznymi są pracownicy ochrony zdrowia i laboratoriów, zakładów gospodarowania odpadami i oczyszczalni ścieków oraz rolnictwa i produkcji żywności.

Czynniki psychofizyczne występujące w środowisku pracy

Wśród czynników psychofizycznych wyróżnia się te dotyczące obciążeń fizycznych oraz psychicznych. Warte uwagi są zwłaszcza te drugie, ponieważ pracownicy często bagatelizują poczucie stresu, frustracji czy wypalenia zawodowego, a to jedne z najczęściej występujących czynników, które mogą powodować obniżenie bezpieczeństwa pracownika oraz jego efektywności.

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest wskazać czynniki szkodliwe w środowisku pracy i dla czynników, które mają ustalone normatywy higieniczne (najwyższe dopuszczalne stężenia, natężenia i stężenia chwilowe), przeprowadzić odpowiednie badania oraz pomiary. Ma to pozwolić na określenie poziomów narażenia pracowników oraz pomóc w dobraniu odpowiednich działań korygujących i zabezpieczających pracowników. Pomiary takie są również bardzo istotnym elementem przy opracowywaniu oceny ryzyka zawodowego dla danego stanowiska pracy – jest to jeden z ważniejszych obowiązków każdego pracodawcy. Istotne jest też oznakowanie miejsc niebezpiecznych w miejscu pracy – przepisy dokładnie określają zasady oznakowania, a my przypominamy o tych dotyczących m.in. bezpieczeństwa przeciwpożarowego w naszym innym artykule - oznakowanie BHP i PPOŻ w budynkach.

W zabezpieczeniu miejsca pracy istotne będą rodzaj czynników szkodliwych i ich właściwości, wykorzystywane w miejscu pracy technologie i maszyny, sposób organizacji pracy oraz czas narażenia na dany czynnik szkodliwy. Pracodawca musi też prowadzić dokumentację w zakresie czynników szkodliwych, którą powinien przechowywać przez 3 lata. Po jego stronie jest też odpowiedzialność za informowanie pracowników o szkodliwych czynnikach i wyjaśnianie niezrozumiałych faktów na ich temat. Pracodawca powinien też prowadzić rejestr oraz karty badań i pomiarów dla czynników szkodliwych – dokumenty te należy przechowywać przez 40 lat od daty ostatniego wpisu.

Podsumowanie

Czynniki niebezpieczne i szkodliwe zdarzają się w każdej pracy – w INWEMER pracuje szereg specjalistów z zakresu wielu dziedzin, dlatego nasza świadomość na temat obowiązków i praw naszych pracowników musi być na najwyższym poziomie. Codziennie dokładamy starań, by zapewnić naszym pracownikom bezpieczeństwo podczas wszystkich wykonywanych przez nich prac. Fakt, że w swoich szeregach mamy osoby z całego kraju i ciągle zatrudniamy nowe, jest dla nas dowodem na to, że nasza firma jest miejscem godnym zaufania.